Hoewel hij in het Westen minder bekend is – zijn meesterwerk ‘De Biosfeer’ (1926) werd pas in 1998 in het Engels vertaald – is Vladimir Vernadski een genie van een vergelijkbaar kaliber als pakweg een Darwin of Mendel. Hij stond aan de wieg van ondermeer de biogeochemie en is de bedenker van de ondertussen welgekende ‘Aardse sferen’: geosfeer, biosfeer en noösfeer.

Lesgeven als Vernadski: een dynamische en holistische benadering

Maar Vernadski was tevens een begenadigd lesgever en het is Vernadski die voor het eerst in de geschiedenis een holistische benadering van verschillende studievelden nastreefde. Hij trachtte als eerste de ongelijksoortige velden van biologie, chemie en geologie te integreren in zijn synthese van de biosfeer, terwijl op hetzelfde moment deze wetenschappelijke velden elk hun eigen weg insloegen.

Voor docenten bieden Vernadski’s ideeën empirische ondersteuning voor een interdisciplinair onderwijs en de ontwikkeling van holistische leerplannen. Het huidige, op resultaten gebaseerde onderwijssysteem is precies het tegenovergestelde van het soort denken dat Vernadski’s geest wilde ontdekken. Alle leervelden (wiskunde, taal, wetenschap, noem maar op) worden immers in kleine componenten opgesplitst, wat op zich niet per se nefast hoeft te zijn, maar het is wel belangrijk dat de student het overzicht bewaart en verbanden leert leggen tussen verschillende onderdelen van de leerstof en zelfs tussen verschillende vakgebieden. Alleen op die manier kan een duurzaam leerproces tot stand komen.